Қазақта дарынды, мықты ақын көп. Сөз қадірін білетін әдебиетсүйер қауым олардың өлеңін жаттап, айтып, насихаттап та жүр. Солардың бірі ‒ Тоқаш Бердияров. 1925 жылы Қошқарата ауылына қарасты Ұшқын елді мекенінде туған қаламгерді заман ерте есейтті: балалар үйінде тәрбиеленді, кейіндері жетіжылдық мектепте білім жиды. Еңбекпен қабырғасы қатайған ауыл баласы ретінде мақта тереді, қырманда жүреді, шаруа қуады. Ал, ержетіп, етек жапқан шағында хатшылық қызмет атқарады, сұрапыл соғысқа қатысып, қан майданда болады. Елге оралған соң Балтық флотында матрос болып әскери борышын өтейді-дағы, кейін Алматыға ат басын бұрады, Суретшілер училищесінде оқиды, «Қазақ әдебиеті», «Лениншіл жас» (бүгінгі «Жас Алаш») басылымдарында істейді...

Танысып қойыңыз, бұл ‒ Сальвадор Доменек Фелип Жасинт Дали-и-Доменек маркиз де Дали де Пуболь. Егер есім-сойын толық атауға қиналсаңыз, онда Сальвадор Дали я жай ғана Дали десеңіз де рұқсат. Себебі, әлем жұртшылығы феноменды осы атпен танығаны анық. Ол ‒ суретші, сценарист, иллюстратор, дизайнер, график, голографист, фотограф, сценограф, актер. С. Далидің жүрген жері ‒ сенсация, қылығы ‒ тұнған эпатаж-тын.

Аңдатпа. Қазақ прозасындағы интермедиялдылық – қазіргі әдебиеттанудағы маңызды зерттеу салаларының бірі. Интермедияның негізгі мәні – өнер түрлерінің (музыка, бейнелеу өнері, кино, театр, сурет өнері, мүсін өнері т.б.) әдеби шығармалармен өзара әрекеттесуін талдау және түсіндіру. Қазақ прозасында әдебиеттің барлық өнер түрлерімен байланысы проза басталғаннан бар, өйткені, қазақ әдебиеті табиғатынан түрлі мәдениетаралық байланысқа ашық. 
Мақалада интермедия ұғымының генезисіне қатысты мәселелер мен оның қазақ әдебиетінде пайда болуы айтылады. Жазушы Рахымжан Отарбаевтың «Бас» романы материалының негізінде интермедия терминінің қолданылуы теориялық тұрғыдан талданады. Көркем әдебиет стиліндегі шығарманы интермедия тәсілі арқылы талдау мақаланың жаңалығы. Мақалада мүсін өнерінің Рахымжан Отарбаев мәтініндегі көрінісі мен қызметі талданады. Көркем шығарманы талдау барысындағы интермедиялық байланыстың маңыздылығы көрсетіледі. «Бас» романындағы өнер түрлерінің (мүсін өнері, поэзия, драматургия) бірігіп, белгілі бір образды, мағыналық астарды, психологиялық күйді ашуға ықпалы анықталады. Дәстүрлі мәдениеттің элементтерін құрайтын ұлттық код, таным-түсініктер талданады. Жазушының әдеби шығарма әлеміне ұлттық мәдениет элементтерін енгізу нысандары қарастырылады. Әдеби кейіпкерлер әркетіндегі ұлттық көрініс, дәстүрлі этикет ережелері, ата-баба культі, музыка әлемі, мүсін өнерінің әдеби мәтін кеңістігінде байланысуы талданады. Өнер түрлерінің өзара әрекеттесуі негізінде мәтін мазмұнының басқа қырынан ашылуы теориялық тұрғыдан талданады. 
Кілт сөздер: интермедия, мүсін өнері, роман, драматургия, дәстүрлі мәдениет.

Рахымжан Отарбаевтың «Бас» романы хақында

Үш бас. Үшеуі де – қазақ үшін қадірлі бас. Әлі күнге дейін өзекті өртейді.
Бірақ қазақта өзекті өртейтін нәрсе бұл үш баспен шектелмейді-ау… Алаш арыстары көгенге байланғандай, бірінің артынан бірі атылып кетті. Үшеудің басы шабылса, бұлардың бірінің миына, бірінің жүрегіне оқ атылды. Дәл сол уақытта қастарында тұрмасақ та, қанқұйлы кеңестік саясаттың халық үрейін ұшырғанын сезініп өстік. Кейін Желтоқсан көтерілісінде жастықтың отымен алаңға шықтық. Көкейде намыс атты өшпейтін қоламта қалған екен. Елдік рух өлмеген екен. Біз алаңға шықтық. Көп кешікпей, Кеңес Одағы ыдырап, еліміз тәуелсіздік алды. «Жалауымыз желбіреп, тәуелсіздікті жеңіп алған жоқпыз», – деп кейбіреу қыңырлау сөйлесе, ол – мәңгүрт. Еліміз тәуелсіздігін жариялағаннан кейін Алаш арыстары ақталды. Сол кезде Алаш арыстары ҰЛТТЫҢ БАСЫ екенін мойындадық. Біз ғана емес, кеңестік заманда шын зиялы ағалар да осыны ойлағаны анық. Бұған дәлел – зиялы ұстаздар аудиторияларда өз студенттеріне олар туралы сыбырлап айтты, саяси маңызды басылымдарға оларды жамандағандай болса да, аттары ұмытылмасын деп, жазып кетті. Өйткені Алаш арыстары ҰЛТТЫҢ БАСЫ екенін білді. Осылайша ұлттың тәуелсіздігі үшін қазақ жоғалтқан БАСТЫҢ аз емес екені түсінікті болады-ау…
Жазушы Рахымжан Отарбаев өзінің «Бас» романын жазғанда, осындай үлкен мағынаны ойлағаны анық.